De centra verwijzen naar een van de primaire triades of fractals binnen het enneagram. Deze triade verdeelt de negen punten in drie centra die zich bij ieder individu op potentieel drie verschillende manieren kunnen manifesteren.
Elk van deze centra biedt ons, via onze gewaarwordingen, een ingang om in het hier en nu aanwezig te zijn. Dit vraagt om een verdieping van onze relatie met al onze drie centra van intelligentie. Wanneer we ons bewust worden van de intelligentie van een centrum, integreren we onszelf en uiten we ons op een hoger ontwikkelingsniveau. Op dit hogere niveau transformeert het centrum van een expressie van actie, gevoel en denken naar een hogere orde van intelligentie die zetelt in het lichaam, het hart en het hoofd.
Enkele alternatieve benamingen die auteurs aan de centra geven:
Handen
Instinct
Lichaam
Onderbuikgevoel
Hart
Emotie
Relaties
Levensdoel
Hoofd
Logica
Brein
Informatie
Er bestaan uiteenlopende visies op de centra en hoe deze zich verhouden tot de negen punten van het enneagram. We willen de centra graag benaderen vanuit het perspectief van het fractale patroon dat structureel verweven is in het enneagram. We hebben drie verschillende, maar even waardevolle manieren onderscheiden om met de centra te werken en ze te interpreteren.
Interpersoonlijk centrum: Hoe we overkomen en ervaren worden in de wereld
Ontdek meer over interpersoonlijke centraTransformationeel centrum: Een ontwikkeld centrum na diepgaand werk met aandachtigheid en aanwezigheid
Verken de centra van intelligentieIntrapersoonlijk centrum: De uitdagingen die elk enneagramdomein heeft met de centra
Duik in de intrapersoonlijke centraHet eerste perspectief gaat over de buitenwereld en hoe onze deelname aan de wereld door anderen wordt gezien. Dit perspectief van de centra is enigszins gedragsmatig van aard en wordt bepaald door de manier waarop iemand met anderen omgaat.
Natuurlijk hebben we allemaal het vermogen om te handelen, te voelen en te denken. Maar de energie en de aard van iemands interactie met anderen kunnen ertoe leiden dat mensen iemand meer als een denker, als emotioneler of meer als een doener ervaren.
De interpersoonlijke expressie van het centrum is niet per se gekoppeld aan het enneagramtype. Dit betekent dat sommige mensen die bijvoorbeeld met Enneagram 1 resoneren, zichzelf kunnen uiten als 'denkers' in de wereld, terwijl een ander meer emotioneel of actiegericht is, ongeacht het feit dat Enneagram 1 een structurele of intrapersoonlijke positie heeft op het enneagram in het actiecentrum. De interpersoonlijke centrumexpressie kan leiden tot mistypering van jezelf of door anderen als men de interpersoonlijke expressie verwart met de intrapersoonlijke expressie van het centrum.
Vanuit een groei- en ontwikkelingsperspectief is het centrum dat we het meest aan anderen laten zien via onze interacties, vaak uit balans of ongezond in zijn expressie ten opzichte van de andere centra. Iemand die zeer emotioneel expressief is, zal sneller bepaalde beslissingen nemen zonder voldoende rekening te houden met feiten en objectieve analyses. Diegene kan signalen van het lichaam of onderbuikgevoel negeren die aangeven dat hun aanpak mogelijk problematisch is. Net zo kan iemand die zeer actiegericht is in zijn expressie naar de buitenwereld, te weinig aandacht besteden aan zorgvuldige planning of de impact van zijn beslissingen op anderen. Zo iemand kan overhaast impulsieve beslissingen nemen zonder goed na te denken. Iemand die sterk op denken is gericht, kan in een 'analysis paralysis' vervallen en moeite hebben om in actie te komen, of kan kil en emotieloos met anderen omgaan.
Omdat de expressie van het interpersoonlijke centrum gedrag stuurt, kunnen anderen ons waardevolle feedback geven over hoe zij ons waarnemen. Dit gebruik van het centrum houdt niet rechtstreeks verband met de onzichtbare intenties en de psychodynamiek van het type (hoewel deze patronen het gedrag nog steeds beïnvloeden), maar meer met hoe we ons in de wereld gedragen.
Het dominante actiecentrum uit zich als 'vurige' energie en houdt verband met beweging, actie, instinct en lichamelijke gewaarwordingen. Mensen die sterk in contact staan met hun actiecentrum zijn energiek en vitaal, afgestemd op zowel hun innerlijke stem als de buitenwereld. Op emotioneel vlak wordt het onderbuikgevoel of actiecentrum geassocieerd met verschillende vormen van woede en kan door anderen als agressief worden ervaren. Op een onproductief niveau is overmatig en ongericht handelen vaak een verdedigingsmechanisme of weerstand tegen nadenken of betrokkenheid. Als het op een intelligente manier tot uiting komt, brengt het actiecentrum geschenken van energie, daadkracht en kracht met zich mee.
Het dominante gevoelscentrum manifesteert zich als 'warme' energie en heeft te maken met de gaven van emotioneel zelfbewustzijn, verbinding en relaties. Het gevoelscentrum brengt openhartigheid met zich mee, waardoor we ons kunnen afstemmen op de behoeften en gevoelens van zowel anderen als onszelf. Mensen met een sterk ontwikkeld gevoelscentrum zijn vaak inclusief en werken graag samen aan het oplossen van problemen. Als het te ver doorslaat, kan overmatig gevoel zich uiten in overgevoeligheid, stemmingswisselingen of emotionele manipulatie. Wanneer het gevoelscentrum op een intelligente manier tot uitdrukking komt, is het empathisch, ontvankelijk en authentiek, in staat om feedback en emoties te geven en te ontvangen zonder uit balans te raken.
Het dominante denkcentrum komt naar voren als 'koel' energie en heeft betrekking op rationaliteit, informatie, ideeën, planning en prioritering. Mensen die voornamelijk vanuit het denken opereren, zijn meestal sterk in het analyseren van problemen en het genereren van ideeën, gebaseerd op een gedegen begrip van de feiten. Een overmatige afhankelijkheid van het denkcentrum kan leiden tot 'analysis paralysis', eindeloos plannen en het uitstellen van beslissingen in een poging alles onder controle te houden, of simpelweg een drukke geest vol zorgen, twijfels en kritiek. Als het op een intelligente manier wordt ingezet, brengt het denkcentrum een rustige helderheid en nieuwsgierigheid met zich mee, in staat om diep te reflecteren en ook tot beslissingen en actie over te gaan.
" Het idee dat iemands enneagramtype gevormd wordt door een bepaald centrum en dat dit dan ook het primaire centrum is dat zij gebruiken, is volgens mij allang ontkracht. Veel type 9 bijvoorbeeld voelen zich niet zo verbonden met hun lichaamscentrum; velen identificeren zich meer met het hartcentrum en sommigen met het hoofdcentrum. Veel type 3 herkennen zich niet in het hartgerichte en sommigen komen ook niet zo over."
Ginger Lapid-Bogda Enneagram in Business
Waarom we Claudio Naranjo nodig hebben
" Om duidelijk te zijn: wat we bij het Enneagram Institute onderwijzen, is dat geen enkel type een centrum is; en triades en centra zijn niet hetzelfde. We leren dat de types in elke triade de ego-identificatie vertegenwoordigen met specifieke sets van primaire problemen die verband houden met de centra, maar dat iedereen deze problemen tot op zekere hoogte heeft. Ik herinner mensen er ook aan dat het onzinnig is om te zeggen: "Ik ben een hartmens" of een "hoofdmens", enz. Ik vraag me af waarom we slechts een derde van een persoon zouden willen zijn? En ja, ik ben er sterk van overtuigd dat het hele doel van het systeem de harmonisatie van de centra is."
Russ Hudson Enneagram Institute
Bron: Facebook
Een geaard en vitaal lichaam
Een hart dat openstaat, ontvangt en puur is
Een rustige, ruime en vertrouwensvolle geest
Dit perspectief is door auteur Roxanne Howe-Murphy (2013) prachtig neergezet als de beoefening van aanwezigheid, die ons in staat stelt om elk van de centra te benaderen als een bron van intelligentie. Een centrum wordt 'intelligent' wanneer we er op een geaarde, openhartige en heldere manier mee in verbinding staan. Deze vorm van aanwezigheid is niet per se een prettige, vluchtige, ontkoppelde of tranceachtige staat. Zoals Howe-Murphy opmerkt, bestaan er veel misvattingen over wat het betekent om echt aanwezig te zijn.
Elk van de centra biedt ons via onze gewaarwordingen een ingang om volledig aanwezig te kunnen zijn. Hiervoor is het nodig om onze relatie met alle drie de centra van intelligentie te verdiepen. Deze verdieping kan worden gezien als analoog aan de ontwikkelingsniveaus binnen elk enneagramtype. Naarmate we ons openstellen voor de intelligentie van een centrum, integreren we onszelf en drukken we onszelf uit op een hoger niveau van ontwikkeling. Op dit hogere niveau transformeert het centrum van een uitdrukking van actie, gevoel en denken naar een hogere orde van intelligentie, gericht op lichaam, hart en geest.
Toegang krijgen tot de intelligentie van elk centrum begint met het omarmen van praktijken die iemand in staat stellen om op een intelligente manier in contact te komen met elk centrum en dit onderdeel te maken van zijn manier van zijn in de wereld. Op een meer gevorderd niveau kan het nodig zijn om diepgewortelde patronen te transformeren of te helen.
Een specifiek patroon waar het nuttig is om op te focussen, heeft betrekking op het in balans brengen van de centra. Iemand die bijvoorbeeld dominant is in de expressie van zijn gevoelscentrum op interpersoonlijk niveau, zal waarschijnlijk veel baat hebben bij het ontwikkelen van zijn lichaams- en hoofdgerichte intelligentie om zo de expressie van het hartcentrum te transformeren. Deze vormen van intelligentie versterken elkaar ook: de aanwezigheid van het lichaam opent de deur naar de aanwezigheid van het hart, wat op zijn beurt de deur opent naar de aanwezigheid van de geest.
Dit perspectief kan verwarring zaaien in de meeste enneagramleringen. Oorspronkelijk onderwees Claudio Naranjo dat de enneagramtypes drie soorten emotionele problemen gemeen hebben.
Ook Oscar Ichazo leerde dat iemand een fixatie heeft in elk van de drie triades en noemde dit Tri-Fix. In recentere jaren hebben Cathrine en David Fauvre dit TriType genoemd.
De iEQ9 verwijst hiernaar als de Triadische Stijlen.
Dit houdt in dat elk type specifieke problemen of uitdagingen moet oplossen met betrekking tot hun centrum en het emotionele thema dat met dat centrum verbonden is.
Enneagramtypes 8, 9 en 1 Uitdagingen omtrent: Woede/Controle en het Lichaam
Enneagramtypes 2, 3 en 4 Worstelen met gevoelens van schaamte, verdriet en zaken van het hart
Enneagramtypes 5, 6 en 7 Worstelen met angst, cynisme en gedachten
Naast de kwesties of uitdagingen van elk centrum zoals hierboven beschreven, zijn de drie onderstaande patronen aanwezig als terugkerende energieën in elk van de drie centrumclusters. Deze drie energieën herhalen zich dus drie keer in de drie centra. Elk van de drie patronen of energieën is gekoppeld aan een specifiek enneagramtype binnen een van de drie centrumclusters:
De centra bieden een manier om te verkennen hoe een bepaald emotioneel thema vanuit een intrapersoonlijk perspectief in ons leven tot uiting komt. Het beschrijft hoe het emotionele thema van het centrum in ons is opgebouwd en heeft een duidelijk en direct verband met de psychodynamiek van iemands enneagramtype. Dit kan al dan niet zichtbaar zijn voor anderen om ons heen, al is de kans groter dat anderen zich bewust zijn van dit intrapersoonlijke proces bij het extern gerichte of geprojecteerde patroon of de energie binnen elk van de centra.
Dit is een statisch of structureel perspectief. Het resonantiepunt van het enneagram van het individu bepaalt in welk centrum hij of zij valt. Met andere woorden, mensen die resoneren met Enneagram 8 vallen in het actiecentrum en zullen moeten werken aan de problemen die ze hebben met het extern richten of projecteren van woede. Op dezelfde manier zullen mensen die resoneren met Enneagram 5 moeten werken aan de problemen die ze hebben met de introjectie of internalisering van angst. De structuur van het enneagram bepaalt het verband tussen het type en de intrapersoonlijke expressie van het centrum.