Enneagram, insanların dünyada düşünme, hissetme ve davranma şekillerini dokuz farklı kategoride tanımlayan bir kişilik tipleri psikolojik sistemidir. Kendini keşfetme, bireysel ve mesleki gelişim için yaygın olarak kullanılan bir araçtır ve insanların hem kendilerini hem de başkalarını daha iyi anlamalarına yardımcı olur. Her biri kendine has güçlü yönleri, zayıf yönleri, davranışlarına yön veren temel motivasyonları ve korkuları olan dokuz temel kişilik tipini tarif eder.
Peki Enneagram'ın sadece dokuz tipten ibaret olmadığını biliyor muydunuz? Aslında, her tipin kişiliğe daha fazla derinlik ve nüans katan üç alt tipi veya içgüdüsel varyantı bulunuyor.Dirk Cloete | Bütünleyici Enneagram Çözümleri'nin Kurucusu
Birlikte keşfedeceğimiz konular: İçgüdülerin ne olduğu, Enneagram'ın 27 Alt Tipi, bunların kişisel ve profesyonel gelişim için nasıl kullanıldığı, klasik dokuz tipten ne şekilde ayrıştıkları, kökenleri ve Enneagram'ı modern psikolojiye kazandıran öncü Dr. Claudio Naranjo'nun kim olduğu
Enneagram, her biri 1'den 9'a kadar bir sayıyla temsil edilen dokuz farklı kişilik tipinden oluşan bir model üzerine kuruludur. Her tipin kendine özgü bir dizi temel inancı, korkusu, motivasyonu, tutkusu, kusuru ve eğilimi vardır. Bunlar, kişinin tepkilerini, davranışlarını ve deneyimlerini şekillendirir.
Kişiliğin Enneagramının gelişimine önemli katkılarda bulunan Şilili psikiyatr Claudio Naranjo, kusurları çocukluk yaralarına tepki olarak oluşan ve zamanla derinden kök salan alışkanlıklar haline gelen "alt kişilikler" olarak tanımlar. Dokuz Enneagram tipinin her birinin kendine has bir kusuru vardır: öfke, gurur, aldatma, kıskançlık, cimrilik, korku, oburluk, şehvet ve kendini unutma. Bu kusurlara her tipin tutkusu da denir.
Üç temel içgüdü ve dokuz Enneagram tipinin birleşiminden yeni bir incelik katmanı ortaya çıkar. Böylece 27 Alt Tip adını verdiğimiz yepyeni bir karakter yapısı oluşur.
İçgüdüler, Enneagram modelinde kilit bir kavram oluşturur. Üç tür biyolojik dürtü ve içgüdü kümesi vardır: kendini koruma, bire bir bağlanma (veya cinsel) ve sosyal ilişkiler.
Bu temel güçler, fiziksel bedenimizde kök salmıştır ve hayatta kalmamızı, bağ kurmamızı ve bir yere ait olmamızı sağlayan doğuştan gelen dürtülerdir. Davranışlarımızı ve karar verme süreçlerimizi etkilerler. İçgüdülerin evrimi, hem birey hem de tür olarak hayatta kalmamızı ve refahımızı garanti altına almıştır. Bunlar insan varoluşu için vazgeçilmezdir ve kendimizle, başkalarıyla ve çevremizle olan ilişkilerimizi şekillendirirler.
Bu üç temel hayatta kalma stratejisi, kişilikten bağımsız olarak var olur ve yaşam stratejilerimizin özünü oluştururlar. Her zaman farkında olmasak da, temel varoluş biçimimize güçlü bir şekilde yön verirler. Dokuz Ennea tipinden birini bir tabak yemek olarak düşünürseniz, içgüdü, tabaktaki öğeleri hangi sırayla yiyeceğinizi belirleyen stratejidir. Bu, bizim için neyin iyi olduğuna veya bu dünyada istediğimiz ve ihtiyaç duyduğumuz şeyleri elde etmek için neye ihtiyacımız olduğuna inandığımızla ilgilidir. Bir içgüdü baskın olabilirken, ikincil olanın da etkisi vardır ve üçüncüsü genellikle bastırılır.
Her içgüdünün belirgin bir odak noktası vardır ve her zaman mevcut olmalarına rağmen, genellikle biri baskın hale gelir ve diğerlerine kıyasla daha kolay erişilir, kullanılır veya aşırı kullanılır hale gelir. Bastırılan içgüdü de kişisel gelişim açısından önemli bir rol oynar.
Claudio Naranjo, baskın içgüdünün "güçlü görünen bir zayıflık" olabileceğini öne sürer. Çünkü aşırı gelişmiş olabilir ve dolayısıyla o içgüdüyle ilişkili ihtiyaçları karşılıyor gibi görünebilir. Ancak, içgüdü dengesiz olduğunda ve sabit bir kişilikten etkilendiğinde, doğru şekilde kullanılamayabilir ve aslında bireyin genel çıkarlarına hizmet etmeyebilir.
Bu içgüdüler aynı zamanda Sigmund Freud, Alfred Adler, Karen Horney, B.J Fogg, David Daniels gibi modern psikologlar ve Beatrice Chestnut, Uranio Paes, Katherine Fauvre, Mario Sikora, Don Riso ve Russ Hudson gibi Enneagram alt tipleri veya içgüdü otoriteleri tarafından da incelenmiştir.
Hepimizin bedenimizi, yaşamımızı ve etkin işleyişimizi korumak için bir kendini koruma içgüdüsü vardır.
Bu içgüdü, bizi fiziksel güvenliğe, hayatta kalmaya, iyilik haline, maddi güvenceye, finansal güvenceye ve konfora odaklar.
Kaygı veya stres, bu içgüdüyle birleşerek çevreden veya diğer insanlardan gelen taleplere yanıt olarak enerji ve kaynakları korumaya veya biriktirmeye yönlendirebilir.
Ayrıca şöyle de adlandırılır: Koruma, Muhafaza Etme, SP İçgüdüsü
Hepimizin kendimizi çevreye yansıtma, ittifaklar oluşturma ve nesilden nesile kendimizi genişletme dürtüsü var - ister DNA'mızı aktararak somut bir şekilde, isterse fikirlerimizi paylaşarak ve bir miras bırakarak daha sembolik olarak.
Bu içgüdü, deneyimlerin yoğunluğuna ve bire-bir ilişkilere odaklanır, yani samimi ilişkilere veya yoğun kişisel bağlantılara. Bizi, başkalarıyla güçlü ve enerjik bağlar kurabileceğimiz fırsatları aktif bir şekilde aramaya yönlendirir. Bu içgüdüye bazen baskın Cinsel içgüdü de denir, ancak her zaman cinsellikle ilgili olmadığından bu tanım yanıltıcı olabilir.
Diğer adlandırmalar: Aktarım, Cinsel, Samimi, SX İçgüdüsü
Hepimizin başkalarıyla uyum içinde olmak ve güvenli sosyal bağlar oluşturmak için bir sosyal içgüdüsü vardır. Bu içgüdü, topluluk gruplarıyla olan etkileşimlere ve ilişkilere odaklanmayı, aynı zamanda sosyal gruplardaki normlara ve statü düzeylerine yönelik yüksek bir sosyal farkındalığı beraberinde getirir. Enerjiyi ortak amaçlar veya toplumun yararına yönelik çalışmalara yönlendirir. Enneagram alt tipleri, davranış ve karakterdeki farklılıkları aşağıda açıklandığı gibi tanımlar.
Diğer adları: Yönlendirme, Grup, SO içgüdüsü
Sinirbilim araştırmalarındaki son gelişmeler, sosyal statüye yönelik algılanan bir tehdidin ilkel bir savaş ya da kaç tepkisini nasıl tetikleyebileceği gibi, bu ilkel içgüdülerin modern toplumda nasıl güçlü ve çoğu zaman görünmez bir şekilde kendini gösterdiğini doğruladı.
Sinirbilim araştırmaları, her içgüdünün davranışlarımızı, duygularımızı ve bilişsel süreçlerimizi düzenleyen farklı beyin bölgeleri ve sistemleriyle bağlantılı olduğunu öne sürüyor. Örneğin, kendini koruma içgüdüsü, kendimizin içsel bir temsilini oluşturmamıza ve potansiyel tehditleri veya ödülleri değerlendirmemize yardımcı olan ventral medial prefrontal korteks (vmPFC) ile ilişkilidir. Bağlanma içgüdüsü, cinsel arzuyu, hazzı ve bağlılığı düzenleyen çeşitli nörotransmiter sistemleriyle bağlantılıdır. Sosyal içgüdü ise başkalarının eylemlerini ve duygularını anlamamızı ve taklit etmemizi sağlayan ayna nöron sistemi (MNS) ile ilintilidir.
Alt tip, Enneagram 9 kişilik tipinin özündeki tutku veya kusurun biyolojik olarak baskın içgüdüyle harmanlanması sonucu ortaya çıkan bireysel karakterdir. Bu harmanlama, 27 benzersiz alt tipi oluşturur.
Alt tipinizi belirlemek için yüzeysel bir şekilde baskın bir içgüdü ve baskın bir tip seçemezsiniz. Bütünleyici Enneagram iEQ9 testi, bireyin bu özel ve eşsiz profilini saptamak için özel olarak geliştirilmiştir. iEQ9, normalde gerekli olan 2000 soruyu, yanıtlara göre dahili olarak, zekice uyum sağlayarak yalnızca 175'e indirgeyen isabetli bir tipleme algoritması kullanır.
Alt tiplerin bu benzersiz modeline, hocası Oscar Ichazo'dan aldığı 27 Anahtar Kelimeyi kullanan Claudio Naranjo öncülük etti. Naranjo, bu modeli insan davranışı, psikometri ve SAT gruplarında 40 yılı aşkın süren araştırmalarıyla geliştirdi.
Alt tipler, içgüdüsel ihtiyaçlarımıza göre farklı durumlara ve zorluklara nasıl uyum sağladığımızı gösterir.
Örneğin:Bir zamanlar, kanatların alt tipleri oluşturduğu düşünülüyordu. Ancak modern araştırmalar ve insanlarla yapılan sayısız görüşme, aynı tipteki insanlar arasındaki farklılıkları anlamanın asıl anahtarının 27 alt tip olduğunu ortaya koyuyor.
Karşıt Tip, Enneagram'ın kendi tipinin diğer iki alt tipinden farklı bir davranışsal ifadeye sahip olan bir alt tipidir. Temel motivasyon, temel korku, kusur ve tutku aynı kalsa da Karşıt Tip, kendi tipinin tipik kalıbının tam tersi bir şekilde hareket eder. Hatta bazen tamamen farklı bir tip gibi bile görünebilir.
Örneğin, ennea tip 1'in alt tipleri öfkelerini içlerinde tutarken, SX 1 karşıt tipi öfkesini daha şiddetli bir şekilde dışa vurur. Ennea tip 2'nin alt tipleri oldukça yardımsever olabilirken, SP 2 karşıt tipi başkaları için bir şeyler yapmakta daha isteksizdir. Ennea tip 3'ün alt tipleri imajlarını göstermek isterken, SP 3 karşıt tipi başarılarını gizler. Enneagram tip 4'ün alt tipleri, SP 4 karşıt tipinin daha metanetli olduğu durumlar dışında, içsel duygularını çok iyi ifade ederler. Ennea tip 5'in alt tipleri mesafelidir, karşıt tip SX 5 ise daha romantik ve duygusaldır. Ennea tip 6'da kaygıyı alt tipler ifade ederken, karşıt tip SX 6 korkularına meydan okuyup tehlikeye atılabilir. Ennea tip 7'nin alt tipleri kendi keyiflerini garantilerken, karşıt tip SO 7 başkalarının yararı için daha fedakâr olabilir. Enneagram tip 8'in alt tipleri toplumsal normlara başkaldırırken, karşıt tip SO 8 başkaları için savaşmak ister. Ennea tip 9'un alt tipleri rahatlık ve kolaylık ararken, karşıt tip SO 9 genellikle bir işkoliktir.
Karşıt tip genellikle temel meselesiyle başa çıkmak için kendi tipinin diğer iki alt tipinden farklı bir yönteme sahiptir.
Dr. Claudio Naranjo, Enneagram alt tiplerini modern psikolojiye kazandıran öncülerden biri olarak tanınan bir psikiyatrist, psikoterapist ve yazardı. Naranjo'nun çalışmaları, psikoterapi ve psikometri alanındaki deneyimlerinden etkilendi. Bireyin içinde bulunduğu andaki duygu ve hislerinin farkındalığına odaklanan Gestalt terapisi eğitimi almıştı. Ayrıca, kişilik özelliklerini ve bozukluklarını ölçmek için MMPI (Minnesota Çok Yönlü Kişilik Envanteri) gibi nesnel testler kullandı. İnsan davranışını anlamak için kapsamlı bir çerçeve oluşturmak amacıyla, bu yöntemleri Enneagram bilgisiyle harmanlayarak kendine özgü bir yaklaşım geliştirdi.
Naranjo, Enneagram ve alt tiplerini 1970 yılında Şili'de Oscar Ichazo'dan öğrendi. Daha sonra Kaliforniya'ya taşınarak Enneagram'ı terapistlere, yazarlara, sanatçılara ve manevi arayış içindeki gruplara öğretmeye başladı. Enneagram'ı psikoterapi ve kişisel gelişim alanlarında kullanmak için kendine has bir yöntem geliştirdi.
Naranjo'nun Enneagram'a yaptığı önemli katkılar arasında, dokuz tipi belirli psikolojik rahatsızlıklarla ilişkilendirmek, her tipin alt tiplerini ayrıntılı olarak açıklamak ve Enneagram'ı diğer psikolojik model ve çerçevelerle bütünleştirmek yer alıyor. Bir tıp doktoru, psikiyatrist, psikoterapist, yazar, eğitimci ve araştırmacı olarak etkileyici bir geçmişe sahip. Naranjo aynı zamanda, kişisel dönüşüm ve ruhsal uyanış üzerine atölye çalışmaları ve inzivalar düzenleyen Gerçeği Arayanlar Enstitüsü'nün (SAT) kurucularından biridir.
Enneagram, en derin korkularımıza, motivasyonlarımıza ve arzularımıza ışık tutan, kişisel gelişim için son derece etkili bir araçtır. Dokuz Ennea tipinin her birinin içinde, kendimizi ve başkalarını anlama yolculuğumuza derinlik ve çeşitlilik katan üç farklı alt tip bulunur.
Alt tipinizi keşfetmek ve iEQ9'daki gelişim etkinlikleri belgesinden faydalanmak, kişisel veya ruhsal gelişim yolculuğunuza odaklanmanıza ve bu yolculukta ilerlemenize büyük ölçüde yardımcı olabilir. Tipimizin KUSURU, kitaplarda tarif edilenden çok farklı biçimlerde kendini gösterebileceğinden, kusuru ifade etme tarzımızı ortaya çıkaracak olan şey, alt tip karakterimizdir.
Bununla birlikte, temel İçgüdülerimiz arasında denge kurmak hayati önem taşır. Dengeli ve mutlu bir yaşama giden en derin uyanış, genellikle bastırılmış İçgüdü üzerinde yapılan çalışmayla gerçekleşir.
Baskın içgüdümüzü ve alt tipimizi anlamak, öz farkındalığımızı artırmada, profesyonel gelişimimizi sağlamada ve kişilerarası ilişkilerimizi güçlendirmede bize yardımcı olabilir. İnsanların içgüdülerini nasıl farklı şekillerde ifade ettiklerini fark ederek, iletişim becerilerimizi geliştirebilir ve başkalarıyla daha fazla empati kurabiliriz. Alt tipimizi, içgüdülerimiz arasında denge sağlamanın ve onları sağlıklı bir şekilde ifade etmenin yollarını bularak kişisel ve mesleki gelişimimizi desteklemek için de kullanabiliriz.
Ennea tipinizdeki üç alt tipi keşfederek, size özgü güçlü yönlerinizi, zayıf yönlerinizi ve kör noktalarınızı daha derinden anlayabilirsiniz. Bu öz farkındalık, kişisel ve ruhsal gelişim yolculuğunda atılması gereken son derece önemli bir ilk adımdır.
Çevrenizdeki insanların alt tiplerini anlamak, ilişkilerinizde yön bulmanıza ve bu ilişkileri geliştirmenize yardımcı olabilir. Örneğin, sizinle aynı Ennea tipine sahip ancak farklı bir alt tipe sahip biriyle birlikteyseniz, onun benzersiz bakış açısını ve ihtiyaçlarını takdir etmeyi ve bunlara saygı duymayı öğrenebilirsiniz.
Baskın alt tipinizin farkına vararak ve diğer ikisini bütünleştirmeye çalışarak, geçmiş yaralarınızı iyileştirebilir ve olumsuz kalıpları dönüştürebilirsiniz. Örneğin, Kendini Koruma alt tipine sahip bir Dokuz iseniz, çatışmalardan kaçınma ve gelişim yerine rahatlığı önceliklendirme eğiliminde olabilirsiniz. Sosyal ve Cinsel alt tipleri harmanlayarak, kendi adınıza ayağa kalkmayı ve tutkularınızın peşinden daha cesurca gitmeyi öğrenebilirsiniz.
Her alt tipin, kusurlardan erdemlere giden kendine özgü bir yolu ve Özsel yeteneklerini ifade etme biçimleri vardır. Alt tipinizin engellerini ve eğilimlerini keşfederek, sizinle rezonansa giren uygulamaları arayarak, ilahi olanla olan bağlantınızı ve dünyadaki amaç duygunuzu derinleştirebilirsiniz.
Bütünleyici Enneagram Anketi, dinamik olarak uyarlanabilen akıllı bir değerlendirme aracıdır. Tamamlanması yaklaşık 30 dakika sürer ve Enneagram Profili, 27 Alt Tip, Merkezler, Kanatlar, Çizgiler, Entegrasyon Seviyeleri ve Gerginliğin 6 boyutunu ölçer.
Kendi Tipinizi Keşfedin